January 31, 2023
Ngā Kawepūrongo a Waatea | 12pm


—
–Kei nga korero i tenei haora;
– E tohu ana nga hua o nga awha nui o Tamaki Makaurau, me Te Tairawhiti, i te take me tu tonu te kaupapa o nga wai e toru.
– Kua whakapiki te whakatupato ua i te taitokerau ki te whero mo te wa tuatahi no te putanga o nga whakatupatotanga.
Ko enei kaupapa, me nga kaupapa hakinakina e whai ake nei.
E tohu ana nga hua o nga awha nui o Tamaki Makaurau, me Te Tairawhiti, i te take me tu tonu te kaupapa o nga wai e toru.
Koia te korero a te heamana Pou Taiao o te Taumata a-Iwi o te motu, a Herewini Parata. Hei tana he marama te kite inaeanei i te raru kei mua i te taone nui rawa atu o te motu.
Hei ta Parata, koia tetahi o nga kaupapa korero i a ratou e hui ana ki Waitangi i tenei wiki, ko te huringa taiao ki nga hapori, ko nga take whenua, me nga take wai hoki.
Hei tana ano, koia nei te wa tika ki te mahitahi kia puritia te tai o nga hau para kino e tukinotia ana te ao, a huri atu ki te waihanga rautaki anga whakamua.
Kua whakapiki te whakatupato ua i te taitokerau ki te whero mo te wa tuatahi no te putanga o nga whakatupatotanga.
E mea ana te whakatupato, no te wha karaka i te ata nei, ki te wha karaka i te ata apopo, ka kite i te ua aawhaa, te rautupu kairakau, me te hau tuupararaa.
Hei ta te mangai o te roopu whakamarumaru o te Taitokerau, hei ta Graeme MacDonald, i tenei wa, kei te aata matakinahia e ratou nga tohu huarere i tenei wa, a, kei te mahi tahi hoki ratou ki te ratonga tirorangi, me te kaunihera a rohe o te Taitokerau.
Hei ta MacDonald, ko te mea nui i tenei wa, kia kaha tatou te whakarite i a tatou ano, mo nga momo ahuatanga rereke kei pa atu ki a koe, ki to wahi noho. Hei tana ano, kia kaha hoki te whakarongo ki nga taipitopito korero hou, i mua i tau puta i tau whare.
Hei ta MacDonald, mehemea ka taea e ko te mahi i te kainga, kia kaua e puta atu.
E hiahia ana te pirimia tuarua hou, a Carmel Sepuloni, ki te whakakotahi i ngā rōpū rerekē o Aotearoa.
Hei tāna, he whakapapa Pākehā tōna, he whakapapa Pasifika tōna ano hoki, ā, ko tana karere ki te ao kāore he take o te whakamataku i ngā tāngata nō whakapapa kē.
Hei tā Sepuloni anō, kāore ia e pararaiha-tia e ngā tangata whiuwhiu kōwhatu ki a ia mā ngā pae pāpori. Ka kī tonu ia i te tīmatanga o tana mahi hei kaitōrangapū, i ako ki te tere ārai i ngā kiri whakamomoka.
E ai ki a Sepuloni e ōrite ana ōna whāinga mai i te wā i uru ai ki te Whare Pāremata i te tau e rua mano mā waru, a mohoa noa nei: Ko te tautoko i ngā whānau ki te eke ki tā rātou e hiahia ai, ko te whai i te pāpori tika.
Nō reira e hoa mā, mau tonu mai ki ngā take hākinakina e whai ake nei.
Kotahi tau ki mua, i mauheretia te matanga tenehi a Novak Djokovic ki tona ruma i mua i tona haukotitanga i te tonamana Matua o Ahitereiria, inaeanei, ko ia te kaitoa o te whakataetae, mo te wa tuangahuru.
Na runga i tona kore whai araimate kowheori, me tana kaha ki te whakaputa i ona whakaaro kore whakapono ki te mate uruta, i whakakorea ona pepa uruwhenua, a, i tonoa ia kia hoki ki te kainga.
Inanahi i hikina e ia te Taonga o te Tonamana mo te wa tuangahuru, ma te whakahinga i a Stefanos Tsitsipas i nga keemu e toru.
Na taua wikitoria kua piki ana taitara matau ki te 22, orite pu ki a Raphael Nadal.
Hei ta Djokovic, he nui tonu te tenehi kei roto i tono tinana, a, kaore ano ia kia rite ki te whakairi i ana hu.,
Kua whakahonorehia te matanga kaihauporo o te motu a Ryan Fox e ona pia, ma te pooti i a ia hei kaiwhiwhi i te tohu a Seve Ballestoros mo te kaitakaro te tau 2022.
Na Fox nga tonamana i Kotimana me te UAE i toa ai, a, nana hoki te tohu nei i toa ki runga i a Rory Mcilroy, me te korero, neke atu i te rima tekau orau nga pooti i whiwhi i a Fox.
Hei ta Fox, ehara i te mea i moemoeatia tenei tohu e ia, heoi, ka tumeke ia i te kite i nga ingoa kei runga. Ko Michael Campbell tetahi o era, nana te tohu i toa i te tau rua mano ma rima.