March 15, 2022
He Pānui: Te tahua pūtea $22m e te Mana Hauora Māori
Interim Māori Health Authority
15 March 2022
HE PĀNUI PĀPĀHO
KA PĀNUITIA TE TAHUA PŪTEA $22 MIRIONA E TE MANA HAUORA MĀORI MŌ TĒNEI WĀ
15 o Maehe
Kua pānuitia e Te Mana Hauora Māori he tahua pūtea tīmatanga $22 miriona te nui hei whakatō i ngā tirohanga me ngā kaupapa Māori puta noa i te pūnaha hauora.
Mā tēnei haumitanga ka taea ngā huarahi mahi rerekē, ka whai wāhi hoki ngā whānau ki ētahi kōwhiringa kāore nei i tautokotia whānuitia puta noa i te pūnaha. Ka hāpai te haumitanga nei i te whanaketanga o te ohu mahi whai i ngā kaupapa Māori, ngā ratonga rongoā, ngā pou tarāwaho mātauranga Māori mō te tautiaki, me ētahi ahunga kaupapa Māori e whai oranga ai te iwi.
Hei tā te Hoa-Toihau o Te Mana Hauora Māori, a Tipa Mahuta, kua wawe tonu te whakatika mai a te rōpū nei i āna kawenga mahi hei whakapai ake i te hauora o ngā whānau.
“Kua mana tēnei tahua i roto i te toru marama whai muri mai i te whakapūmautanga o tēnei rōpū hei hinonga mō tēnei wā. Ahakoa kei te whakaotingia tonutia tā mātou tahua ahunga roa, e tohu mai nei tēnei tahua i tō mātou manawanui ki te whakatutuki i ngā mahi, me te hiki ake i te hauora o te iwi Māori kua roa nei e pākatokato ana,” te kōrero a Tipa.
“Kei konei Te Mana Hauora Māori ki te whakatutuki i ēnei mahi mō Aotearoa whānui. Kei te rite, kei te hīkaka mātou ki te mahi tahi me te Manatū Hauora me Hauora Aotearoa hei pupuru i ngā hurihuringa whaiora mō tō tātou iwi e tūmanako atu nei ki ēnei hua.”
“Ko tētahi whāinga tōmua ko ngā kawenga whakapakari i te ohu mahi Māori mā te tautoko i ngā kaimahi kua taunga ki ngā mahi, me te mārama o te whakarite i ngā huarahi whai mahi hauora mō ngāi Māori.”
E mea ana te Hoa-Toihau, a Sharon Shea, he wāhanga hirahira te rōpū nei i ngā whakahoutanga o te pūnaha hauora kia pai ake te tautokotia o ngā putanga hauora mō Aotearoa whānui.
“Hei ngā rā ki tua, ka Māori ake te tirohanga me te rongo o te tautiakitanga hauora ki ngā whānau. Nā runga i tēnei, ka tokomaha ake ngā kaiwhakarato Māori ka whai pūtea hei tautoko i ngā huarahi hauora toro whānui, inā rā, ko te hauora ā-wairua nei me ngā ratonga whakatītina i te mātauranga Māori,” te kōrero a Sharon.
“Ināianei, ko te aronga he mahi ngātahi me Hauora Aotearoa, he whakamanatanga tēnei i te Tiriti o Waitangi, kia whakatikahia ake ngā take mana ōrite kua roa e noho raruraru ana.”
“I tēnei wā, ka taea noa e ngāi Māori, e ngāi tauiwi hoki te toro ki ngā ratonga e kōkiritia ana e ngā kaiwhakarato Māori, nā reira, ka whai hua tēnei āheinga toro kia whānui ake ngā hīraunga Māori ki a Aotearoa whānui.”
“Ka ngātahi ā mātou mahi me Hauora Aotearoa hei whakakaha i te hauora mō Aotearoa, me te kōkiri hoki i ā mātou ake kawenga mahi whakawhānui i ngā kōwhiringa Māori; he kaupapa nui tēnei ki a mātou. He ekenga hirahira te pānuitanga i tēnei rā, he tohu i te tīmatanga o ā mātou mahi ki te whakaaweawe i ngā putanga hua mō ngāi Māori me ngā whānau.”
Interim Māori Health Authority
_________________________________________________________________________
15 March 2022
Ka mahi tahi Te Mana Hauora Māori, ngā Poari Kōtuinga ā-Iwi me ngā kaiwhakarato Māori kia whakaaetia te whakatutukitanga o ngā whakaritenga tahua hei ngā marama e tū mai nei, i mua i te 30 o Hune. Ko ngā wāhanga whai take ka tautokotia ā-pūtea nei ko ēnei nā:
– e $3 miriona ki ngā kaupapa me ngā ratonga mātauranga Maori;
– e $6 miriona ki ngā kaiwhakarato Māori mō ngā kaupapa auaha, toitūtanga hoki;
– e $5 miriona ki ngā ara kaupapa Māori e pā ana ki te hauora ā-taupori;
– e $2 miriona hei whakawhānui ake i ngā ratonga rongoā;
– e $2 miriona hei whakawhānui ake i te ohu mahi Māori.
He $3.2 miriona i tua atu ka whakapaua ki Te Mana Hauora Māori me ngā Kaiwhakahaere Hauora Māori o Te Manatū Hauora hei tautoko i te whakatūnga o ngā Poari Kōtuinga ā-Iwi i tēnei tau.
KUA MUTU.